1خضری، م.،  کریمی­ شهری، م. ر.،  قاسمی، ا. (1401) بیماری پوسیدگی باکتریایی بنه و برگ زعفران.  دانش بیماری شناسی گیاهی 12(1): 83-74.           زعفران یکی از محصولات کشاورزی ارزشمند است که کلاله گل آن مصرف دارویی دارد و به عنوان ادویه ­ای گرانبها شناخته می­شود. آلودگی اندام­های تکثیری گیاهان نقش زیادی در انتشار عوامل بیمارگر دارد. گیاه زعفران با بنه تکثیر می­شود و استفاده از بنه ­های سالم و عاری از عوامل بیماری­زا، بهترین و موثرترین راه پیشگیری از انتشار بیمارگر­های خاک­برد در مناطق و مزرعه ­های جدید می­باشد. پوسیدگی بنه زعفران توسط تعدادی از عوامل بیماری­زای قارچی و باکتریایی ایجاد می­شود. عامل بیماری پوسیدگی باکتریایی بنه و برگ زعفران  Burkholderia gladioli pv. gladioli  است. باکتری عامل بیماری به مدت طولانی در خاک باقی می­ماند و از طریق خاک، ابزار کشاورزی و بنه­ های آلوده منتقل می­شود. در سال­های اخیر این بیماری از استان خراسان رضوی گزارش شده است. در این مقاله، ضمن معرفی بیماری پوسیدگی باکتریایی بنه و برگ زعفران، راه­کارهایی جهت پیشگیری از بروز و گسترش این بیماری ارائه شده است.

بیماری های گیاهی ناشی از ویروس ها تهدیدی جدی برای تولید محصولات کشاورزی در جهان است و مهندسی ضدویروس که توسط بیوتکنولوژی مولکولی آغاز شده است، استراتژی موثری برای پیشگیری و کنترل ویروس های آلوده کننده ی گیاهی محسوب می شود. پیشرفت های اخیر در ویرایش هدفمند دی. ان. ا یا آر. ان. ا با سیستم تکرار کوتاه پالیندرومیک یا مرتبط با CRISPR از ابزارهای قابل استفاده در زمینه محافظت از گیاهان در برابر ویروس ها است. در این مقاله مروری، توسعه سیستم های CRISPE/Cas مورد بررسی قرار می گیرد و برنامه های آن ها در کنترل ویروس های مختلف گیاهی با هدف قرار دادن توالی های ویروسی یا ژن های حساسیت در میزبان ذکر می شود. علاوه بر این، برخی از ژن های مقاومت بالقوه مغلوب را که قابل استفاده در اصلاح گیاهان علیه ویروس ها هستند، معرفی و بر اهمیت اصلاح ضدویروسی مبتنی بر ژن مغلوب برای تولید گیاهان عاری از ویروس بدون نقص رشد، تاکید می شود. همچنین چالش ها و فرصت های استفاده از تکنیک های CRISPR/Cas در پیشگیری و کنترل ویروس های گیاهی مورد بحث قرار می گیرد.

اغلب ویروس های گیاهان که اخیرا در نواحی گرمسیری، نیمه گرمسیری و معتدل شیوع یافته اند و تولید محصول­های مهم گیاهی را محدود کرده ­اند، توسط سفیدبالک ها انتقال می یابند. سه گونه مهم سفید بالک Bemisia tabaci ، Trialeurodes vaporariorum و Trialeurodes abutiloneus به عنوان ناقل بیشتر ویروس های گیاهی شناخته شده اند. ویروس های گیاهی که توسط سفید بالک ها انتقال می یابند در جنس های Begomovirus، Crinivirus، Ipomovirus، Carlavirus، Torradovirus و Polerovirus قرار دارند. مبارزه با سفیدبالک ها به دلیل اینکه دامنه میزبانی وسیع آنها، نرخ بالای تولید مثلی، اندازه جمعیت بزرگ، و همچنین مقاومت آنها به حشره­ کش ها مشکل است، ولی روشهای نوین مبارزه شیمیایی، زیستی و تولید گیاهان تراریخته مقاوم برای مدیریت آنها ابداع شده­اند، که در این مقاله شرح داده شده­ اند.

هنگام بررسی لاشه حشراتی که از مکان های مختلف در استان های مازندران، گیلان و تهران جمع آوری شده بود، پوشش قارچی در سطح بدن آن ها مشاهده گردید که پس از جداسازی و خالص کردن قارچ های مزبور گونه های Beauveria brongniartii (از روی حشره کامل کفشدوزک هفت نقطه ای)، Paecilomyces lilacinus (از روی لاروهای ابریشم باف ناجور و حشره کامل سن گندم)، P. tenuipes (از روی لارو و شفیره ابریشم باف ناجور)، P. farinosus (از روی حشره کامل سن گندم)، Nomuraea rileyi (از روی لاروی متعلق به تیره Lasiocampidae از راسته بال پولک داران)، Metarhizium anisopliae )از روی سخت بالپوش (Parandra caspica و Beauveria bassiana از روی دو گونه از راسته سخت بالپوشان) تشخیص داده شد. از میان آن ها، گونه های دارای یک ستاره برای اولین بار و گونه دارای دو ستاره برای اولین بار از روی حشرات از ایران معرفی می گردند.پس از خالص سازی اثر بیماری زایی قارچ های فوق الذکر روی لاروهای Galleria mellonella به اثبات رسید.

نانوذرات نقره خواص ضدمیکروبی دارند و در محصولات تجاری مختلف استفاده می شوند. در این مطالعه تاثیر دو نوع فرمولاسیون نانونقره L2000 و LS2000 بر دو سویه استرپتومایسس محرک رشد گیاهی و سه عامل بیمارگر گیاهی، پیتیوم آفانیدرماتوم، پیتیوم اولتیموم و فوزاریوم سولانی بررسی شد. استرپتومایسس ها و عوامل بیمارگر گیاهی به ترتیب روی محیط ISP2 و PDA حاوی غلظت های 0 تا 75پی پی ام از دو نوع فرمولاسیون نانوذرات نقره کشت شدند. تاثیر L2000 و LS2000 بر میسلیوم استرپتومایسس ها به وسیله میکروسکوپ نیروی اتمی مطالعه شد. واحد تشکیل کلنی (cfu) باکتری ها در پاسخ به غلظت های افزایشی L2000 کاهش پیدا کرد. در مقابل LS2000 به طور کامل از رشد هر دو سویه حتی در غلظت 5پی پی ام جلوگیری کرد. اثر ممانعت کننده LS2000 بر عوامل بیمارگر بیشتر از L2000 بود. پیتیوم آفانیدرماتوم بیشترین مقاومت را به L2000 نشان داد و تنها در غلظت 75پی پی ام قطر کلنی کاهش پیدا کرد. حساسیت بالای فوزاریوم سولانی به L2000 موجب کاهش قطر کلنی قارچ در پایین ترین غلظت آن شد. رشد هر سه عامل بیمارگر توسط LS2000 کاهش پیدا کرد و در غلظت 50پی پی ام به طور کامل متوقف شد. نتایج نشان داد که LS2000 شبکه میسلیومی باکتری ها را در تمام غلظت های آزمایش شده تخریب کرد. پس از تیمار با فرمولاسیون L2000 وزیکول هایی بر سطح شاخه های میسلیومی تشکیل شد. براساس نتایج، اثرات بازدارنده نانوذرات نقره بر باکتری های مفید خاک بیش تر از عوامل بیمارگر بود. بنابراین، برای استفاده از نانو ذرات نقره به عنوان ضدقارچ در کشاورزی باید بیشتر احتیاط شود.

دو قارچ بیمارگر بیوتروف Phyllactinia acaciae از راسته Erysiphales و Ravenelia sp. از راسته Pucciniales برای اولین بار روی درختچه آکاسیا (مغیر) Acacia oerfota در ایران گزارش می شوند. این اولین گزارش گونه سفیدک پودری P. acaciae در ایران و غرب آسیا محسوب می شود. همچنین جنس Ravenelia برای میکوبیوتای زنگ های ایران تازگی دارد. آرایه های شناسایی شده با شرح ویژگی های مرفولوژیکی و ارایه تصاویر میکروسکوپی مستند سازی می شوند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

1گودرزی، آ. (1401). بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما. دانش بیماری شناسی گیاهی 12(1): 64 -73.                بیماری پژمردگی فوزاریومی به عنوان یکی از بیماری­های بسیار خسارت­زا و مرگ­بار درختان خرما در بسیاری از مناطق کشت این محصول در دنیا و به ویژه کشورهای تولید کننده خرما در قاره آفریقا شناخته شده است. در حال حاضر، بخش قابل توجهی از نخلستان­های واقع در مراکش و صحرای غربی و مرکزی الجزایر تحت تأثیر این بیماری قرار دارند. زیان اقتصادی ناشی از بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما، به ویژه در صورت وقوع همه­ گیری­های شدید، بسیار قابل توجه است. این بیماری طی یک قرن گذشته، سبب نابودی بیش از 12 میلیون اصله درخت خرما در مراکش و حدود سه میلیون اصله درخت خرما در الجزایر شده است. قارچ Fusarium oxysporum (Schltdl.) f. sp. albedinis که یک بیمارگر آوندی خاک­برد است، به عنوان عامل بیماری پژمردگی فوزاریومی خرما شناخته شده است. زیان اقتصادی ناشی از این بیماری، به ویژه در صورت وقوع همه ­گیری­های شدید، بسیار قابل توجه است و در برخی مناطق، همه­ گیری بیماری پژمردگی فوزاریومی به نابودی بیش از 70 درصد محصول خرما منجر شده است. استراتژی­های مدیریت تلفیقی این بیماری شامل استفاده از رقمهای مقاوم یا متحمل، پیشگیری از ورود عامل بیماری به مناطق عاری از بیماری، ریشه­ کنی بیماری، مبارزه زیستی و مبارزه شیمیایی است. این بیماری تا کنون از مناطق تولید خرما در ایران گزارش نشده است، هرچند که نشانه ­های مشابه با بیماری پژمردگی فوزاریومی در برخی از نخلستان­های استان هرمزگان یافت شده است.